De gemeente Meppel werkt aan wijkplannen om per wijk over te stappen naar aardgasvrije verwarming voor een aardgasvrij Meppel in 2040. Opvallend aan de warmtetransitie in Meppel is dat het lijkt alsof de Drentse gemeente alle 38.000 inwoners makkelijk meekrijgt in de plannen. Dat succes is niet zomaar komen aanwaaien. Peter Hamming, projectleider warmtetransitie, en Henriette Tabak-Boxem, programmamanager Wijk en Dorpsgericht werken, vertellen over de Meppelse participatie-aanpak.
Peter: “In het begin merkte ik dat bij ons vooral techneuten warmliepen voor de warmteplannen, het werd een technische transitie. Terwijl het toch simpel is. Als een inwoner z’n voordeur niet opendoet, dan gebeurt het niet. Ik wilde dus juist direct op het sociale deel inspelen. Wat beweegt iemand wel of niet mee te doen? Bovendien heb ik geen technische achtergrond, dus ik kon ook niet in de valkuil van te technisch denken, trappen.”
Peter en Henriette startten ’zo breed mogelijk‘. Henriette: “We hebben voor onszelf duidelijk gemaakt per wijk wie alle belanghebbenden waren waar we in wilden investeren en wie we meteen wilden betrekken bij het plan van aanpak. Corporaties, energie-initiatieven, maar ook individuele bewoners via bewonersavonden. Elke wijk is uniek, dus we willen eerst inzichten ophalen, zodat we maatwerk kunnen leveren. ”
Gepaste aanpak per wijk
Elke wijk krijgt een passende aanpak om zoveel mogelijk bewoners te bereiken. In sommige wijken ontvingen bewoners een brief, in andere kregen ze een buurtborrel in de straat en soms deelden Peter en Henriette op zaterdagochtend flyers en alcoholvrije glühwein uit in het lokale winkelcentrum. Er werd een keer een padelbaan met instructeur gehuurd en een keer een ijscokar om zo ook de aanwezigheid voor de mensen met kinderen laagdrempelig te maken. “Het mooiste is het als zo’n bewonersavond een stuk gezelliger blijkt dan gepland en mensen blijven hangen. Dan worden er ideeën uitgewisseld en ontstaan er initiatieven.”
Sceptici krijgen de microfoon
Meppels aanpak kenmerkt zich door open te staan voor alle meningen. Peter: “Tijdens bewonersbijeenkomsten nodigen we sceptici van de warmtetransitie juist op het podium uit en geven ze een microfoon. Vertel maar over je bezwaren en zorgen. Als bewoners warmtepompen duur vinden, ontkennen we niet dat ze dat zijn. We willen in gesprek met iedereen, er is geen goed of fout. Goed luisteren en er ook echt iets mee doen of uitleggen waarom je een voorstel niet overneemt. Dat zorgt ervoor dat de angel eruit gaat. We kunnen het ook niet doen, maar dan verliezen we het contact en voeden we weerstand.”
Het belang van wijkregisseurs
In gesprek met bewoners zorgen Peter en Henriette ervoor dat er altijd een wijkregisseur namens de gemeente aanwezig is. Of het om een bijeenkomst in een kerk met 400 mensen gaat, of om een gesprek in het winkelcentrum met 20 man. Peter: “Bewoners brengen op dat soort momenten een hoop andere onderwerpen ter sprake. Lantaarnpalen die het niet doen, stoeptegels die losliggen, pakketdiensten, wateroverlast… De wijkregisseur noteert het en zorgt dat het binnen de gemeente op de juiste plek terecht komt én opgepakt wordt. Zeggen dat ze daarvoor naar andere afdeling moeten, werkt averechts. Dan gaan de spreekwoordelijke luiken dicht.”
Resultaten van de investeringen
Het is veel investeren, maar levert ook veel op. Peter: “We hebben geen concrete cijfers, maar Meppelers voelen zich gehoord, blijkt uit de feedback die we ontvangen.” Het resultaat is dat gemeente Meppel weinig weerstand van bewoners ervaart op het thema warmtetransitie. Henriette: “Al die bijeenkomsten en inspraakavonden klinken misschien als een Poolse landdag, maar voor ons werkt het. Het is echt win-win. Die investeringen betalen zich uit op een later moment. Wat een valkuil voor gemeenten kan zijn is de neiging hebben om aan de voorkant voor een kort en goedkoop proces te kiezen, wat aan de achterkant zorgt voor vertraging door juridische procedures en kosten.”
Zie ook